Aleksander Matonog

rok i miejsce urodzenia: Urodził się w 1886 roku w Podwilku

rok i miejsce śmierci: Zmarł 6 kwietnia 1918 roku w Podwilku

Działalność:

Pierwszy miejscowego rodu działacz narodowy na Orawie. Podnotariusz w Podwilku. Ks. Ferdynand Machay nazwał go pierwszym apostołem naszej polskości, ale jednakowoż i przyjacielem polsko-madziarskiej przyjaźni. Aleksander Matonog był jednym z pierwszych terenowych współpracowników dra Jana Bednarskiego w jego akcji “budzicielskiej” literat, publicysta, aktor. Z całą pewnością wielką pasją Matonoga był teatr. Podróżował z grupami aktorskimi.

Twórczość:

Był współpracownikiem „Gazety Podhalańskiej” Jeden z autorów „Co my za jedni?” – pierwszej broszury w polskiej gwarze orawskiej.

Najbardziej znanym i cenionym pisarzem orawskim na przełomie XIX i XX wieku (podnotariusz z Podwilka), którego sztuka pt. „Antychryst” grana była w teatrach Budapesztu, a napisana była zarówno po węgiersku, jak i w gwarze orawskiej. Współpracował z „Gazetą Podhalańską”. Jego liczne teksty zamieszczane w tym czasopiśmie świadczą o dużym talencie literackim autora. Cechuje je bowiem znakomita bystrość obserwacji, płynna narracja, umiejętne zastosowanie gwary — najczęściej w partiach dialogowych.

Wstyd się wstydzić ojca i matki swojej – Aleksandra Matonoga. (fragment)

Nie było muzykanta nad Kube Hopciusi, kie wźion skrzipecki do garśći, to i nostarsze babska, có w ciėniu pod strzehom poćiórze mówiły, dźwigały sie do tańca i natrzonsały sobom, jak workiem z monkom, co się zdało, ze się to z tego syćko wysypie.